Mazai eMheni Chitsauko 3

Rimwe zuva Nyaradzo apedza kusakurira nzungu dzake akadzokera kumba. Akakurumidza kubika sadza rake nerembwa dzake mbiri. Akaronga zvekukurumidza kundogeza kuti abvise madhaka aiva anamira pamakumbo ake nhambo dzaaisakura uye kugeza ziya rainamira muviri wake wose. Vatete vake vakanga vambomuseka nenyaya yekugara akageza. Vakanga vati havaiona chikonzero chekuti ageze iye murume wake asipo. Kuvanhu vazhinji zvekugeza zvainyanya kuitwa naavo vaivhima wokuzogara naye. Mazuva akanga apfuura Nyaradzo akanga atanga kuinda kumwedzi zvakare. Izvi zvakamugumbura chaizvo nekuti aifunga kuti pamuviri pakanga pabata. Akanga atomboita mwedzi miviri asingaindi kumwedzi. Vatete vake vakanga vamuudza kuti izvi zvaiitika nguva nenguva kunhumbu dzokutanga kumadzimai akawanda.
“Unofana kutofara kana zvadai panguva dzino nekuti mwana wacho anenge asina hana yakadzikama. Varoyi vanenge vamudana iye oterera nekutodaviravo. Wako chaiye achauya,” vakanga vadaro vatete. Musi uyu Nyaradzo aida kuzondodzidzisiwa kuti mwana anovharigwa sei mudumbu kuti asahwa hwi revaroyi kana vodanidzira. Achingopedza kudhla, akabva angomhanya kugwizi kundogeza.
Nyaradzo akabvisa nhumbi dzematehwe ake dzaakanga akapfeka, akabvisavo mucheka wakanga wakamonera chifuva chake ndokusara ari musvo achibva atanga kugeza zvake. Kuzhe kwaipisa, saka akamborivara achinakigwa nemvura yaimhanya paganda rake. Akanga apedza kugeza asi airamba achizvidira mvura inotonhora pamuviri wake.
Shiri dzairira mumuti pamatavi aiva pamusoro pake dzakakaruka dzangonyarara nguva imwe. Chero mhepo yakaita seyakambomira kufamba. Nyaradzo akabva amira kwekanguva akati tuzu. Nyezhe ndidzo dzakasara dzichirira. Vhudzi rake rakaita serakamutekenyedza richikweva, iye akahwa sekuti akanga akatarigwa. Akatendeuka akatarira sure kwake asi haana chaakaona. Fungwa dzake dzakatanga kumhanya. Kuti chaiva chikara? Bodo, zvikara zvaifamba husiku uye zvaigara kumatondo kure nemisha yevanhu. Akatanga kuzvidira mvura zvakare nemaoko achipuruzvira muviri wake wose zvishoma nezvishoma. Pari zvino akanga achivhura zheve dzake. Aingohwa nyezhe dzichirira asi pane fungwa yaimuudza kuti akanga akatarigwa chete. Kuti nani, haana kuziva. Akatanga kuhuta, vhudzi rake richiwedzera kumira. Akakonewa kuti afambe atore mucheka wake uya waaiva akamonera pachifuva. Akamboda kukotama kuti azvidire mvura zvakare asi nguva dzino zvakaramba. Akazviti nechemumoyo kwaiva kungovhunduka chete. Iri raiva divi raigezera vanhukadzi. Hakuna varume vaisvikako. Kana pane akanga akamutarira, aitofanira kuva munhukadzi. Vaimuvenga vakanga vakawanda asi chavaigona kuita kumudongorera chete. Chero akafunga izvi, hazvina kudzimura fungwa yekuthla uye kuti akanga akatarigwa. Hana yake yakatanga kurova. Akatarira mumuti asi hamuna chaivamo. Akacheuka zvakare sure kwake, wanei kune rume rakatsvuka meso risina kupfeka. Nyaradzo akabata muromo kwava kutarirana naZihwe mboni nemboni. Haana kugona kuridza mhere. Akaona rufu mumaziso merume iri. Tsinga dzemumazioko aro dzakanga dzachiti tare, kubuda pazhe. Apa raingofemera pamusoro richiqhwedera zvishoma nezvishoma kunaNyaradzo.
Fungwa dzaNyaradzo dzakamhanya dziri panhu pamwe. Akaziva kuti mhere hayaibetsera nekuti nguva idzodzo vanhu vazhinji vaiva kuminda yavo, kure nekugwizi. Rume iri raigona kungomuuraya ipapo. Kuti atize, hakuna kwaaisvika. Akaramba akabata muromo wake apa rume richingoqhwedera kwaari. Apa nhengo dzaro dzose nedzezasi kwechiuno dzakanga dzangoti, twii, dzazara mazitsinga. Rakanga riri mushutu, risina kusimira chero chinhu. Apa kusimba kwaro, kwaiita semhuka chaiyo. Nyaradzo wakabvisa maoko ake pamuromo omashandisa kuvhara meso ake. Nhambo iyoyo akahwa achisundidzigwa pasi. Hapana chaakagona kuvhara kuzhe kwekungohwa fungwa dzake dzichidzima. Mambo Zihwe akaita zvaaida zvose pasina akamudzivisa. Akamuruka akatora nhumbi dzake dzematehwe dzaakanga asiya mugwenzi ndokunyangarika semasvikire aakanga aita.
Nyaradzo wakazosara kupepuka Zihwe ainda kare. Akaona akazara ropa akaramba akagara pasi. Akafunga kuti fungwa dzake dzakanga dzatamba nevana. Akaramba akagara akangoti zii, akatarira nzvimbo imwe. Nguva yakafamba akangoita sen’ombe yamavhu. Pakazosvika vakadzi vakanga vauya kuzogezavo vakamutuka vachimuudza kuti ageze ropa rake rekumwedzi nekukurumidza nekuti raivasemesa. Haana kuita nharo. Akageza, akazvishingisa kuti afambe kudzokera kumba kwake. Akasiya dende rake kugwizi ikoko akangokamhina achiinda. Madzimai akapfira mate vakamureva hufende hwenguruve chaihwo. Akangosvika kumba kwake achibva azvipfigira mumba. Hope dzikati pamusha pano takatama. Ramangwana akaqhwera arimo mumba pasina kubika kana kudhla. Vatete vake vakatuma vana kuti vazovhunza kuti sei akanga asina kuzouya kwavo sezvavakanga vavimbisana. Akangoudza vana ava kuti aizoinda kundovaona zvake mumwe musi. Akaramba akangozvivharira mumba achivira neshungu uye achichema. Zvaimurambira kuti abvume kuti ndozvakanga zvaitika kwaari. Nguva dzose aifunga kuti achakaruka amuka kubva kuhope dzakashata fani dzaairota idzi.
Chisina kuziva Nyaradzo nevanhu vazhinji vemuDangadema ndechekuti, mwedzi wokutanga woda kupera kubva zvakanga zvainda mauto kuKaturi, Mambo Zihwe akambonyangarika paivakwa dura mukatikati memapako aiva munaKaturi. Mauto mazhinji havana kuona kana kuziva kuti mambo vakambodzokera kumba sezvo vaishandira mukati memapako umo maiva nerima guru zvekuti maitoda mwenje kuti mauto aone pavaivaka. Vose vaingoti mambo aiva mukati mavo, naizvozvo vose vaishanda vasingakotoroki. Ukuvo kumisha hakuna akaziva kuti mambo akambodzoka kuzhe kwevazukuru vake, Shupai naTakunda. Zihwe akasvika achigara mugota maShupai uye ndomaaitodhla sadza ari.
Vatete vaNyaradzo, Mai Shamiso, vakazoinda kumba kwake kwapera mazuva matatu vasati vahwa kubva kwaari. Vakawana akangozvivharira mumba akavata. Chakanga chadhliwa panguva yose iyi pakanga pasina. Vakashungurudzika kuti chii chaiva chakonzeresa mwana wehazvanzi yavo kuti aite izvi. Musure mekuvhunza kakawanda, Nyaradzo akazoudza vatete vake zvakanga zvaitika. Vaviri vakambochemana kwekanguva pasina aitaura. Mai Shamiso vakazoti,
“Iyi nyaya yakaoma iyi mainini.” Vakamboti mwii, vakachengetera dama ravo muruoko gwavo gworuboshwe. Vakazoindirira mberi voti,
“Chinoshupa ndechekuti hakuna kwekureva nyaya yakadai. Hapana kana anotomboiterera uye hapana anogona Zihwe. Hapana akamuona achiuya kuno kubva zvaakainda nemauto kwavanonzi vakainda. Kuti uudze murume wako unogona kutozvitangira zvimwe ipapo. Varume havanyanyi kuda kuramba vane mukadzi akabhinyiwa nemumwe murume. Zvino hazvizodi kuti uku wakakanganiswa nebhinya uku murume okuitira madambi ekuti akurambe. Hazvidi kudaro. Chaungatoita kunyarara zvako kuti zii, kana umwe chete zvako munhu waungaudza nyaya iyi. Murume wako kana ani zvake haambozozivi kuti chakaitika chii. Chero ukada kudzokera kwaMusita, unongovaziva vanhu vemunharaunda medu muya. Hazvimbozokufambiri zvakanaka bodo.”
Nyaradzo haana kunyanya kuita nharo. Simba racho ndoraaisava naro. Akanyatsonzvera mashoko avatete vake akaona kuti vaitaura chokwadi chero hazvo zvaigwadza chaizvo. Akafunga kuti aizotarirana sei nemurume wake iye akanga asvibiswa nebhinya ramambo. Akademba kuti dai airoya aizoparadza Zihwe masikati machena chaiwo.
Fungwa yekuzviuraya, iyo yaigara yakamushanyira mazuva awa yakauya yakasimba panguva dzino. Kuzviuraya kwaiva kurinyore chaizvo. Aiziva kamwe katafi kaiuraya n’ombe kana dzichinge dzachimedza pamwe neuqhwa hwemugwizi dzichifura. Aingozotora chitafi ichi ongochisvada chakadaro. Aiziva vanhu vatatu kwaMusita vakanga vashandisa chitafi ichi kuzvipfuudza. Fungwa idzi dzakaita kuti ambohwa kuti hwee, nekusununguka. Izvi aizozviita kana vanaZihwe vadzoka. Aingondofira paruvazhe paZihwe chaipo kuti vanhu vagoziva kuti rufu gwake gwaiva nechokuita naMambo Zihwe. Vatete havana kuziva zvaiva mufungwa dzaNyaradzo. Vakabika sadza rikaibva iye achingofunga. Vakatozoshama pavakamuti,
“Mainini chiuyai timbodhla sadza,” vakaona achiuya. Apa chiso chake chakanga chati rerukei zvino.
Mazuva akazopindana, Nyaradzo akasimba. Mauto akadzoka pakava nemufaro munyika yeDangadema yose. Nyaradzo akakwanisa kuona Chafunga, iye Chafunga wacho akangoratidza mufaro wogawoga. Mazuva akazotevera, Chafunga haana kunyanya kugara asiri pamba kwete. Nguva yakawanda yakapera vaviri vachingova vose. Kumunda vaiinda vose. Mambo paakaita mutambo wekupemberera kudzoka kwemauto, Chafunga akainda nemukadzi wake. Nyaradzo akanga amboda kuramba kuinda asi Chafunga akanga amuudza kuti waiva mutemo kuti mauto ainde nevakadzi vavo kumitambo yakadai. Zihwe akaona Nyaradzo asi haana kupedza nhambo akamutarira. Akaita sekuti hapana chakanga chakatomboitika pakati pavo. Nyaradzo aithla kuti atarire Zihwe mumeso nekuti aigona kuzokaruka aridza mhere nehasha.
Kuvapo kwaChafunga kwakaita sekuti kwakauraya fungwa yechitafi chiya nekuti Nyaradzo wakaramba ozviverengera. Chimwe chakamudero ndechekuti akazoita mwedzi mitatu asati ainda kumwedzi. Vatete Mai Shamiso vakamuudza kuti kurutsa-rutsa kwaaiita zvairatidza kuti akanga arema. Zvaingoda kuti Nyaradzo wacho asimbise nyaya yekuti mwana wake atsindire zheve arimo mudumbu imomo kana varoyi vodana. Mukufara kwavo vachitaura nyaya iyi vakabva vangotarirana nguva imwe. Vatete ndivo vakatanga kutaura vachiti,
“Nhaiwe Nyari, ndiudze, e-e-wakapedzisira kuinda kumwedzi riini iwe?” Hapana akazopindura nekuti Nyaradzo akanga otohwihwidza.
“Nhai mai vangu kani. Ko chandakakonewa chiiko? Vandifungireiko vadzimu vangu. Maiwe-e kani ndoita zvekudiiko ini aa!”
Mai Shamiso vakamunyaradza ndokuti,
“Ihwa mwana wehazvanzi yangu. Vakuru vaiziva zvavaireva pavakati, ‘Gomba harina mwana.’ Chafunga haafaniri kutomboziva kuti mwana uyu wawakasenga mwana waZihwe. Nyaya yako yose ingatopata nazvo. Varume havazvizivi kuti mwana wakapinda muchibereko riini. Uchaona kuti Chafunga anongomugashira zvakanaka-naka akatopembera nenyika yose naye. Ukuvo Zihwe haatombofaniri kuziva kuti wakasenga mwana wake bodo. Angatokutora neganyabvu.” Vakaindirira mberi voti,
“Uchayeuka mazuva aya andakambodzoka kwaMusita ndagwara zviya, mazuva akauya tsikamutanda kwaMusita?”
“Hongu ndinoyeuka vatete,” akadaro Nyaradzo achipukuta misodzi.
“Ya-a, ndinoda kuti utarisise chiso chechikomana changu Simbai, e-ee, ichizve chinoteverana naTendai ichi. Nyatsa kuchitarira uone kuti ndiyani muvakidzani wedu wekwaMusita wachakafanana nacho.” Nyaradzo wakamboita sekuvhara meso akatarira nechemudenga achifunga ndokuzoti,
“Haaaa, vatete, ko zvaari Masiririzve nhai! Yuhwiii, heeede, seka zvako mwana waZishumba. Nhaimi vatete. Saka hapana chamairapiwazve paya naMasiriri? Asi vatete! Hehehehe, yuwi,” vanoseka chikwee vachirovana maoko.
Nyaradzo akatombokangamwa zvenhamo yake. Vatete vakazoti,
“Ndakanga ndapora hangu asi ndaingoda kuti ndinyatsosimba. Ndaiinda kundopihwa mishonga imwe ari masikati, nguva dzainge mukadzi wake nevana vari kumunda. Mumwe musi ndaingohwa kuvaviwa neshungu, chiuno chichiita sechichandovhima choga, apa bamukuru vako vakanga vari uno Dangadema. Musi uyu, Masiriri achigadzira miti yangu ndakabva ndangoita zvemusikahwa ndikangoita sekugara beya zvishoma. Kana kuti Masiriri akazviona sei, handizivi asi takangokarika totofemera pamusoro tatombundikirana kare. Ndakazodzokera kumba kwake zvakare mazuva akati wandei ndichindopuwa hangu zvandaida. Iye Masiriri akandisimbisa nekundiudza kuti murume wangu panguva idzodzo akanga apedza mvana dzose dzemuno muDangadema, naizvozvo pakanga pasina chakashata kuti nhengo dzangu dzitovewevo padzaivhutira. Zvino iwe ndiwe woga wandatoudza nyaya iyi. Vamwe vose vanongoti mwana wemurume wangu. Saka iwe chitikwanira, utofara zvako kuti mhodzi yakakavigwa iri kumera uye murume unaye. Pafunge kuti dai wakabhinyiwa usina kuroogwa zvaizodii?”
Nyaradzo akazochengeta pamuviri pake sezvaakaudzwa navatete vake. Chafunga dzaingozvirova dundundu nemufaro wekutarisira mwana wadzo. Nyaya yekutama akanga aikandira kure paakaona kuti Nyaradzo akanga anonga pamuviri. Ukuvo fungwa dzaMambo Zihwe dzakanga dzakarerekera kuruvako gwekuKaturi nekune dzimwe nzvimbo dzemuDangadema. Nguva zhinji yakapera achingofamba achiinda kunzvimbo dzakawanda dzaivakwa munyika yake. Chero moyo waNyaradzo wakanga wati sunungukei. Aiziva kuti semukadzi mukuru, kuita mahwekwe namambo hachisi chinhu chaigara chakaitika, Kana mukadzi achinge anonga pamuviri kana kuti ava nemwana aibva awana rukudzo rukuru kubva kuvanhu. Vakadzi vevanhu vaisafanira kungoinda posepose, kunyanya paiungana varume. Nzenza nemvana ndidzo dzaizihwa nekuita zvunhu zvakadaro. Vanhu vaivaregerera nekuti vaiziva kuti vanenge vachivhima havo.
Chafunga akanonoka kundosungira nekuti akanga achambotsvaka mbudzi dzacho nezvimwe zvaizodiwa kwaMusita pachirongwa chemasungiro. Semunhu akanga asati aunganidza zvakawanda pamusha pake, zvaireva kuruvira mabasa akati wandei kuti awane zvunhu zvaizodiwa kuvakarahwa vake uyevo zvekushandisa pamusha pake. Zvakatozokwana pamuviri paNyaradzo patopfuura mwedzi wechinomwe. Apa ndipo paakazoinda kwaMusita achiperekedzwa nabamukuru vake baba Shamiso.